PASTORIE BOERDERIJ.

- Waar nu de  percelen Master Fopmawei 6 tot en met 18 zijn, stond tot 1903 de zogenaamde “Pastorieplaats”. Een boerderij van de kerk, met het toenmalig kadastrale nummer Jorwert Sectie A, nr. A264, die verhuurd werd door de Kerkvoogdij. Uit de opbrengst daarvan werd eertijds het inkomen van de pastoor en na 1580 (Reformatie ) het inkomen van de dominee betaald. De pastoor of predikant  (ook wel zelf gebruiker van de boerderij) had gewoonlijk het beheer over de huizinghe en de bijbehorende landerijen, welke volgens het floreencohier 1858 bestonden uit de volgende perceel nummers: A249, 250, 253, 258, 263, 315, 316, 330, 331, 371, 382, 396, en 400, vanouds groot 80 pondemaat(*).  Het land, dat tegelijk met de pastorieplaats verhuurd werd, was van 1898 tot 1903 groot: plusminus 55 pondemaat, wat gelijk staat aan ongeveer 20 hectare en 26 are.

- Na 12-05-1903 wordt de oude pastorieplaats afgebroken en wordt een nieuwe gebouwd. Uit de eindafrekening van de aannemers d.d. 21-08-1903 blijkt dat de totale nieuwbouwkosten 8.576,86 gulden bedroegen. De aannemers waren Ruurd de Roos(?) en Rintje Ozinga uit Wijnaldum.

- In 1904 werd de nieuwe “Pastorieplaats” in gebruik genomen, gebouwd op het huidige perceel Arsumerdyk 1. In 1986 verkocht de Kerkvoogdij het gebouw. Nu woont daar de familie Ludema.

- De huurakte voor de jaren 1898 tot 1903 vermeldt, naast de verschuldigde huur van 1.630,-- gulden per jaar, een aantal verplichtingen voor de huurder, zoals:

   de dagelijkse levering van zuivere zoete melk aan de predikant, wekelijkse levering van karnemelk en boter, alles tegen marktprijzen af te rekenen.

   elk jaar zoveel mest op de tuin van de predikant brengen als een koe in de winter aan mest produceert, zonder verdere vergoeding daarvoor.

   het houden en verzorgen van een mak en betrouwbaar paard, waarop de verhuurder fatsoenlijk kan rijden, en waarover de verhuurder ten alle tijden de beschikking kan hebben. De huurder mag voor het gebruik ervan door de verhuurder 2,-- gulden per dag in rekening brengen.

   ook het onderhoud en schoonhouden van een rijtuig valt onder de verplichtingen der huurder, net als het in- en uitspannen en het op verzoek zorgen voor een degelijke en betrouwbare voerman.

   de verhuurder behoudt, ondanks verhuur van de pastorieplaats, de jachtrechten en vischrechten in de bij de pastorieplaats behorende weilanden, met vrije beschikking daarover.

   er mag 1 keer per jaar gemaaid worden na 12 mei en voor een datum die maximaal 6 weken later ligt, dus 23 juni.  de greidlanden mogen niet worden omgeploegd.  alle mest, hooi, aarde en vuilnis der pastorieplaats en weilanden mogen niet verkocht, geschonken of ontvreemd worden.

   tussen 1 november en 5 maart moet alle hoornvee en paarden uit de weilanden gehaald worden en mogen er maximaal 15 schapen geweid worden.

 

(* pondemaat,  (pûnsmiet) is een oude Friese oppervlaktemaat In 1813 werd de pondemaat uniform vastgesteld op 3674,4 m2• In het noorden van Friesland wordt nog vaak als herkenning voor percelen weiland een naam gebruikt, gevolgd door een cijfer, wat dan weer de grootte van het bedoelde perceel aangeeft. Zo wordt bijvoorbeeld met "lange 3" een lang en smal stuk weiland bedoeld ter grootte van drie pondemaat en is "achttiens hoek" een stuk grond van 18 pondemaat (ruim 6,5 ha.) wat vroeger uit veel stukken ("hoekjes") bestond.)

Tsjirkenest

Tsjirkenest

1945. Jorwert aan zee. Aan het einde van de tweede wereldoorlog was er geen diesel meer om de gemalen draaiende te houden.

Woning en winkel Plantinga, Sluytermanwei waar nu de brievenbus staat.

Master Fopmawei 10, woning en winkel van Klaas Greijdanus

In Jorwert staat een huis…

MASTER FOPMAWEI 10.

Deze straat werd op oude ansichtkaarten ook wel aangeduid als Stationsweg.

1905-1906: Master Fopmawei 10 is samen met de woningen Master Fopmawei 8, 12, 14, en 16 gebouwd op de plek waar in 1905 de voormalige pastorieboerderij is afgebroken. De fruitbomen in de achtertuin worden door Landschapsbeheer geschat op 110 tot 130 jaar oud, zeer waarschijnlijk dus een restant van de boomgaard, die hoorde bij de pastorieboerderij.

Een apart element aan het huis is de schuin over de rechter hoek geplaatste voordeur.

Verder is er nog een ingemetselde gevelsteen met het opschrift: de eerste steen gelegd door G.W. Veenstra. Jorwerd 2 dec. 1905.

Bewoners van dit pand  waren:

-Klaas Greijdanus, ook bekend in het dorp onder de naam Klaas Lap, omdat hij een winkel in zijn huis had, waar hij stoffen, naaigaren, fournituren, etc verkocht. Het enige overblijfsel, dat nu nog herinnert aan deze winkel is een houten garenklosje aan een spijker in het spant op zolder.

 

Een oud kasboek uit zijn winkel in het bezit van Aeltsje Merkus-de Vries.

-Vóór Klaas Greijdanus woonde hier: Wouter Veenstra.

In de akte van 13 april 1906, verleden voor P. Kingma Boltjes, kandidaat notaris, werd in de koopakte een aantal erfdienstbaarheden opgenomen. Zo’n erfdienstbaarheid is een zakelijk recht, of een last, waarmee een erf (stuk grond) bezwaard is ten bate van een aangrenzend erf van een andere eigenaar. Zo’n  erfdienstbaarheid gaat in principe bij elke verkoop mee. De beschreven erfdienstbaarheden in deze akte:

-De verplichting om de achtergelegen sloot jaarlijks vóór 1 november voor de helft te slatten: schoonhouden / schoonmaken om de afwateringsfunktie in stand te houden.

-In- of op het verkochte mocht tot 01-01-2000 geen handel in woning- en kledingtextiel goederen worden uitgeoefend, alsmede handel in ledikanten en staaldraadmatrassen. Per 01-01-2000 is deze erfdienstbaarheid vervallen.

-Er mocht nooit een koffiehuis of iets van dien aard in worden gehouden noch een kerk of school of welke inrichting voor godsdienstig of ander onderwijs dan ook .

-De koper moest zorgen voor een behoorlijke afscheiding van zijn perceel met het perceel van de buren aan de oostkant en die afscheiding op eigen kosten onderhouden.

In het archief bevindt zich een tekening van de percelen, met de maten, voorzien van de volgende intrigerende tekst:

Deugdelijk opgemaakt Leeuwarden den   december 1905, de landmeter van het Kadaster (get.) M. de Vos.

Uit informatie van de gemeente uit 2005 heeft het perceel volgens het geldende bestemmingsplan de bestemming: eengezinshuis klasse A. In voorbereiding was dat het perceel bestemming “wonen” zou gaan krijgen. Waarschijnlijk zat er nog een winkelbestemming op. Op de aanliggende terreinen aan de zuidzijde van het perceel is geen woningbouw gepland en deze terreinen hebben de bestemming “agrarisch”.

 

In het huis zijn bij een verbouwing twee plankjes gevonden, met tekst in potlood:

Tjalling Kamstra, aannemer van dit gebouw geweest, Jorwerd 24 januari 1906.

Veenstra. Mei 1940. Oorlog Duitsland Nederland, overgegeven 14 mei.

 

AUGUSTUS 1930: GROTE BRAND IN JORWERD.